Gỏi sầu đâu, đặc sản miền Tây
|
Gỏi sầu đâu là món ăn đặc biệt của người dân miền Tây Nam
Bộ. Gỏi có đủ các vị đắng, ngọt, chua, cay, bùi béo...
Tuy gọi là gỏi sầu đâu nhưng sầu đâu lại là món ít tiền nhất trong những nguyên liệu để làm gỏi. Một đĩa gỏi cho 4 người ăn đầu vụ cũng chỉ cần độ dăm ngàn đồng, chừng 4-5 lọn, khoảng ngoài 100 gam nụ hoa với đọt non xé nhỏ; một con cá lóc khoảng 300 gam còn sống đem nướng trui bằng rơm mới cho thơm rồi bỏ xương, xé nhỏ thịt vừa ăn; khoảng 200 gam thịt heo ba chỉ luộc vừa chín tới xắt sợi với chừng ấy tôm thẻ luộc lột vỏ, bỏ đầu hay tôm càng xanh nướng xé nhỏ càng ngon; khô cá sặc nướng bằng than đước cho thơm rồi cũng xé nhỏ như xé cá , xé tôm… Tất cả trộn đều với vài, bốn trái dưa leo, cà chua xắt mỏng, me chín, xoài xanh vằm sợi. Nêm nước mắm nhĩ, đường, bột ngọt vừa ăn xong mới trộn cho đều, để chừng 5 phút trộn lại, bày lên đĩa. Rải ít rau thơm, dăm lát ớt đỏ lên trên đĩa cho đẹp, cho ấm. Nước chấm dùng nước mắm ngon dằm me, ớt, bột ngọt và đường. Việc cuối cùng là rót rượu mời khách. Rượu nếp cao độ là tuyệt, không có mới phải dùng bia hay rượu ngoại. Lưu ý, chớ bỏ bộ lòng cá lóc. Hãy nướng qua bộ lòng trên bếp than hồng, để riêng ra dĩa nhỏ dành mời người lớn tuổi. Trẻ chớ ăn! Dễ "chảy máu cam!" Nét độc đáo của món gỏi sầu đâu là vị đắng hậu ngọt cứ dai dẳng mãi trong miệng tới ngày hôm sau để lại thèm dù mới ăn hôm trước. Gỏi có đủ các vị đắng, ngọt, chua cay, bùi và béo nên ăn rất ngon miệng. Trước và trong khi ăn, khứu giác bạn lại đã được kích thích bởi mùi thơm của cá lóc nướng trui, khô cá sặc rằn nướng,… nên chưa ăn mà nước miếng đã ứa ra! Ngoài ra, theo kinh nghiệm dân gian, sầu đâu còn là vị thuốc Nam có tác dụng giải độc gan, ăn vào rất mát. Dịp Tết, nếu có về miền Tây, bạn hãy tìm ăn món đặc sản gỏi sầu đâu. Hy vọng, bạn sẽ không quên vị độc đáo của món ăn này. Nguyễn Thanh Huế |
 |
Xa quê nhớ cá bống dừa
http://quehuongonline.vn/VietNam/Home/Ban-sac-van-hoa/Gioi-thieu-ban-sac-van-hoa/2011/03/41BEC1A3/
Cá bống có rất nhiều loại: bống dừa, bống mú, bống tượng, bống cát, bống trứng, bống mật, bống sao, bống bọt, bống xệ, bống kèo... Nhiều loại bống, nhưng tôi đặc biệt nhớ hoài con cá bống dừa. Có lẽ vì vùng quê nội tôi (Gò Công- Tiền Giang) chúng sinh sản nhiều, sống thích hợp với địa thế cây dừa nước sum suê mọc đầy ven sông rạch. Mùa cá bống rộ thường từ tháng 6 đến tháng 8 âm lịch và cũng là mùa ép trứng. Cá mẹ cho ra đời biết cơ man nào là cá con li ti bám đầy bập dừa nước, tự do đấu tranh sinh tồn. Theo tập tính, lúc nước lớn cá bống lội theo dòng, ẩn mình nơi ngọn rạch. Khi nước ròng thì ra giữa dòng để trú thân dưới mảnh ván bể, tàu mo nang mục, vỏ dừa khô lật úp... Vào mùa cá rộ, những bạn trẻ ở quê canh ngày nước rong khoảng từ 14- 16 âm lịch để đi câu. “Thợ câu” rành nghề chỉ dùng mồi trùn, bởi cá bống dừa rất khoái khẩu với món ăn này. Một ngày nhấp câu siêng năng có thể được cả ký lô cá bống dừa làm thức ăn cho gia đình. Nhưng điều thú vị khi bắt cá bống dừa không phải câu mà là mò bằng tay. Nhẹ nhàng một tay chặn ngách, một tay thọc sâu vào kẽ hở bập dừa nước để mò. Chạm cá bống dừa rút vào trong, thấy tiếc nên đành nhịn đau móp tay quyết bắt cho bằng được. Khi tóm gọn chú bống lưng đen nhẻm, lườn trắng, tròn mình gần nửa cổ tay, bụng núc ních trứng, cảm giác thật khó tả. Ngày ấy, đối với bọn trẻ vô tư như chúng tôi thì mò cá bống dừa chỉ là một trong nhiều thú vui thôn dã. Nhưng những người dân nghèo quê tôi xem đó là việc mưu sinh hoặc chí ít cũng để cải thiện bữa ăn gia đình. Tôi nhớ hoài hình ảnh má tôi đội nón lá chằm, quần xắn quá gối, bên hông đeo giỏ đụt, nhẫn nại mò bắt từng con cá trong bộng dừa nước. Dáng gầy gầy của người lẫn vào rừng lá thấp thoáng đến rưng rưng nước mắt... Cá bống dừa thịt ngọt, ướp nước mắm ngon kho tiêu bằng tộ, hương thơm nức mũi. Có người lại thích ram nghệ, kho sả ớt tóp mỡ hay nấu canh với lá bồ ngót, mướp hương, rau đắng... Luộc cá lấy thịt bỏ xương nấu nồi cháo nhỏ, múc ra chén, rắc tiêu; trời lạnh các cụ già húp từng muỗng ấm bụng, luôn miệng khen ngon. Rồi còn món xỏ lụi nướng trui hoặc nhúng bột chiên, cặp rau thơm chấm nước mắm tỏi ớt cũng chẳng ai chê. Bằng như muốn lạ miệng thì om nước cốt dừa, phủ trên là đọt mì, đun lửa liu diu vừa chín tới, ăn một lần sẽ rất khó quên.
Không là đặc sản cao sang, chỉ bình dị và thân thiết với con cá bống dừa quê tôi. Đi đâu, xa đâu, cứ thấy rặng dừa nước là lòng tôi lại trùng xuống vì nhớ cá, nhớ người!
Nguyễn Kim (ĐĐK)
Chuyện quanh 'cụ' dã hương ngàn tuổi
>> Chuyện về 'cụ cây' hơn 1.000 tuổi ở Việt Nam
TP - Cây dã hương ngàn tuổi ở xã Tiên Lục (Lạng Giang, Bắc Giang) hiện đang được chăm sóc đặc biệt để chống lại bệnh tật tuổi già. Nhờ cây quý, dịch vụ bán cây, con giống, thậm chí bán cây dã hương cỡ to cho các biệt thự, cũng manh nha xuất hiện.
|
|
| Cây dã hương ngàn tuổi ở Tiên Lục (Bắc Giang) . Ảnh: M.H |
Dịch vụ ăn theo
Xe chúng tôi chỉ vừa chớm đỗ trước khu di tích thuộc thôn Giữa (xã Tiên Lục), nơi có cây dã hương ngàn tuổi, đã có người chạy ngay đến nhiệt tình mời vào xem cây quý. Từ xa đã nhìn thấy ngọn cây dã hương xanh mát tỏa bóng, mùi dã hương hăng hắc lan tỏa một vùng. Người mời chào là ông Nguyễn Văn Đề, đã nhiều năm nay gắn bó, trông coi cụ dã hương.
Ông Đề làm nghề cây cảnh nhiều năm nay. Gần đây ông tập trung vào ươm tạo giống cây dã hương. Trong vườn nhà ông có vài chục gốc dã hương cỡ nhỏ và vừa. Theo ông Đề, có thể trồng dã hương bằng cách giâm cành hoặc gieo hạt. Cây gieo bằng hạt chăm sóc công phu, tốn kém hơn. Đợt rét vừa qua một số cây ươm từ hạt không chịu được lạnh đã bị táp lá rồi chết.
Chỉ vào hơn chục bầu dã hương cỡ nhỏ xếp trong sân, ông Đề khoe, trước Tết đã có khách hàng ở Hải Phòng mua vài chục cây với giá 100.000 đồng/cây. Cây to hơn lên đến vài trăm, vài triệu đồng.
“Tôi cũng có cây to bán nếu quý khách có biệt thự. Đã có rất nhiều chủ biệt thự về đây đặt mua cây. Chỉ cần thông báo với chúng tôi, chúng tôi sẵn sàng cung cấp” - Ông Đề nói.
Cũng theo ông Đề, xung quanh cây dã hương ngàn tuổi này trước kia là cả một vùng dã hương cổ thụ rộng lớn. Sau này người ta chặt phá, chỉ còn lại duy nhất cụ dã hương ngàn tuổi. Trong vùng vẫn còn rải rác các gốc dã hương cổ. Từ các gốc cây cổ đào được trong vùng, ông Đề ươm tạo nên các cây con. Ông cũng dùng các gốc cổ thụ để tạo hình bonsai như hình kỳ lân, hình hổ, rồng, v.v…
“Không mua ngay gốc này là qua rằm không có để mua đâu. Đã có rất nhiều người nhắm gốc này rồi” - chỉ vào chậu dã hương cảnh hình con lân, ông Đề nói.
Theo bà con trong vùng, mùi thơm hăng hắc đặc biệt của lá cây dã hương có tác dụng đuổi muỗi. Mấy năm gần đây, số lượng khách thập phương có nhu cầu mua cây dã hương về trồng ở vườn nhà ngày càng tăng, nhất là những khách hàng có biệt thự, bởi ngoài những lý do trên, cây dã hương còn biểu tượng cho sức mạnh, sự trường tồn.
Vùng đất Tiên Lục, được người dân nơi đây coi là đất thiêng với sự hiện diện suốt một nghìn năm qua của cây dã hương quý nên được nhiều người tìm về tham quan và mua giống cây với mong muốn cây sẽ đem tới an lành và tuổi thọ.
Nhờ có nhiều người tới tham
quan mà dịch vụ bán cây cảnh của ông Đề cũng ăn
nên làm ra. Ăn theo cụ dã hương, xã còn mở thêm
dịch vụ căng tin phục vụ ăn uống, giải khát cho
khách.
Chống chọi bệnh tật
Dù trông bên ngoài lá vẫn còn xanh tốt nhưng kỳ thực, nhiều năm qua cụ dã hương đã phải chống chọi với rất nhiều bệnh tật và tai nạn.
Theo người dân Tiên Lục, cách đây gần 20 năm, cây dã hương đã bị đốt cháy một lần do trẻ con nghịch ngợm. Sau nạn lửa lại đến nạn mối. Bắt đầu từ năm 2006, cây dã hương lại bị dịch sâu cước ăn lá hoành hành.
Thực ra, từ năm 2000, chính quyền huyện Lạng Giang đã có ý thức mời các nhà khoa học thuộc Trung tâm Đa dạng sinh học, ĐH Nông nghiệp Hà Nội thực hiện đề tài xác định tên, tuổi, phương hướng bảo tồn cây dã hương quý hiếm này. Nhiều bài thuốc đã được áp dụng để chữa bệnh cho cây, từ thả các loài động vật và côn trùng có lợi cho cây như tắc kè, thạch sùng, nhái, cóc đến tưới, bón phân...
Các nhà khoa học cũng giúp dân cách phòng chống nạn mối là nguyên nhân chính khiến thân cây mục ruỗng. Tuy nhiên đến nay chưa có phương pháp nào thực sự diệt trừ được tận gốc nạn mối và sâu cước.
Phương pháp nhanh chóng nhất là phun thuốc thì không được khuyến khích vì độc hại và khiến các loại chim làm tổ trên cây cũng bị tiêu diệt. Mới đây, Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh Bắc Giang đã đề xuất thêm biện pháp tạo dựng các tổ kiến ở trên cây dã hương để tiêu diệt loài sâu cước này.
“Chúng tôi vẫn ngày đêm tìm cách giúp cây chống đỡ bệnh tật, ngăn chặn khách tham quan bứt lá, vẽ lên cây… Còn cây là còn lộc” - Ông Đề nói.
Mỹ Hằng